Erken Tanı ve Teşhis, bir kişinin hastalığının klinik belirtileri ortaya çıkmadığı ya da acı, sıkıntı vermeyen belirtilerin yer aldığı dönemde hastalığı tanımlamaktır. Tanı işlemlerinin gecikmesi, ilgili hastalığın ağırlaşmasına, bazı durumlarda tedavi imkanının ortadan kalkmasına neden olmaktadır.
Erken tanı ve taramalar, bu nedenle büyük bir önem taşımaktadır. Çoğu hastalık başlangıç evresinde kişiyi çok rahatsız etmediği için, günlük işlerden alı koymuyorsa doktora gidilmemektedir. Eğer hastalık ciddi ise bu durum ilerlemesine neden olmaktadır.
Erken tanının zamanında yapılması, kişinin fonksiyon kaybının derece artmasını önlemektedir. Bazı durumlarda düzelme görülmesi de mümkündür. Erken tanı yöntemleri farklılık gösterebilse de birçok belirti, semptom spesifik yapıda değildir. Bu nedenle olası ihtimaller arasında kesin sonuca varabilmek için ayırıcı tanı yapılmaktadır.
Bu durum tüm listeyi daraltarak, ilgili bir hastalığı kesin olarak tanımlamaktadır. Öncelikle belirtiler gözlemlenerek, bulgular ortaya konulur.
Erken Teşhis Neden Önemlidir?
Erken tanı nedir bir hastalığın klinik belirtileri ortaya çıkmadan ya da çok sıkıntı veren belirtilerinin olduğu dönemde hastalığı anlamayı kapsamaktadır. Tıp dünyasında erken teşhisi zamanında yapmak, çoğu hastalığın tedavisinde kurtarıcı adımlar arasında görülmektedir.
Bunun nedenlerin biri, önlenme ve tedavi için gerekli zamanın daha fazla olmasıdır. Dolayısıyla bir hastalığın tedavisi için ilk adımı teşhis koymaktadır. Ne zaman konulduğu, seyri ve tedavisi için büyük önem arz etmektedir. Bu durum birçok doktor tarafından sürekli belirtilmektedir.
Teşhis ne demek konusunda bilinmesi gereken, durumun sonradan dış kaynaklı olmasının zorunlu olmadığıdır. Zira bazı kişiler doğdukları andan beri bir takım rahatsızlara sahip olabilir. Dolayısıyla psikolojik ya da kalıtımsal olsun, rahatsızlıkların tedavisi için teşhisin zamanında yapılması gerekmektedir.
Özel eğitimde erken tanı nedir de bu anlamda önemlidir. Zira teşhisin zamanında yapılması,
- Dil ve konuşma bozuklukları,
- Otizm,
- Dikkat dağınıklığı,
- Özgül öğrenme güçlüğü,
Gibi durumlara sahip çocuklar üzerindeki etkileri azaltabilmektedir. Aynı zamanda fiziksel anlamda yaşanan problemler için de zaman önemli bir kavramdır. Teşhis ne demek bu nedenle kişilere etkileri ömür boyu göstermektedir.
Erken Teşhis Hangi Hastalıklar İçin İşlevseldir?
Erken tanı ve tedavi nedir çoğu rahatsızlığın tedavisinde gerekli görülen işlemler arasındadır. Dolayısıyla hayati önem taşımaktadır. Teşhis şu gibi durumlarda işlevsel yapıdadır;
- Otizm
- Özgül öğrenme güçlüğü
- Dil ve konuşma bozuklukları
- Dikkat dağınıklığı
Bunun yanı sıra erken tanısı mümkün olan birçok hastalık vardır. Erken tanı yöntemleri arasında bunlardan bazıları şu şekildedir;
- Madde bağımlılığı
- Beslenme bozukluğu
- Omurga anomalileri, zeka geriliği ve öğrenme güçlüğü
- Nörolojik bozukluklar
- Anemi
- Kolon kanseri
- İşitme ve görme bozukluğu
- Kalp ve damar hastalıkları
Buradan da görülebildiği üzere erken teşhis ne demek büyük bir önem taşımaktadır.
Erken Teşhis Hastalıklardan Tamamen Kurtarır Mı?
Teşhis ne demek için en çok merak edilen konulardan biri, zamanında yapılan bir erken tanının hastalıktan, rahatsızlıktan tamamen kurtarıp kurtarmayacağıdır.
Erken tanı ve tedavi nedir için önceden tespit yapabilmek, çok sayıda rahatsızlığın tedavisinde önemli rol oynamaktadır. Ancak bu ana faktörü meydana getirmemektedir. Zira teşhisin erken yapılması, tedaviyi erken başlatır. Aynı zamanda çok yayılmadan fark edilmesine yardım eder. Lakin bu durum hastalıklardan tamamen uzaklaşacağını göstermez.
Zira erken tanı nedir zamanında yapıldığı durumda, dil ve konuşma bozukluğu gibi bir takım durumları, hayatta bıraktığı etkileri açısından minimuma indirebilecek bir etmendir. Otizm, özgül öğrenme güçlüğü için de bu durum geçerlidir.
Özel Eğitimde Erken Tanı Nedir?
Özel eğitimde erken teşhis nedir özel ihtiyaçları olan çocuklar için geçerli olan bir durumdur. Bu kişilerin, eğitim hayatına erken dönemlerde başlaması şarttır. Dolayısıyla erken fark edilmesi tanının konmasına yardımcı olacak; böylece o kişinin eğitim hayatını daha verimli hale getirecektir.
Yeni doğan bebeklerde ilk bakışta ya da rutin testlerde özel eğitim gerekliliği tespit edilemeyebilir. Dolayısıyla ilk önemlerinde ebeveynler dil, hareket, duygusal, sosyal ve zihinsel anlamda gelişimlere dikkat etmelidir.
Erken tanı nedir bu durumda iki başlıkta incelenmektedir. Bu tıbbi tanılama ve değerlendirme ile gelişimsel ve eğitsel değerlendirmedir. Bunlardan ilki,
- Çocuk sağlığı ve hastalıkları,
- Çocuk nörolojisi,
- Gelişimsel pediatri gibi, üniversitelerin kliniklerindeki alanında uzmanlar tarafından gerçekleştirilir.
İkincisi ise yine üniversitelerin çocuk gelişimi ve eğitimi, özel eğitim gibi alanlarında uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir. Erken tanı ve taramalar neden önemlidir zamanında yapılırsa, eğitim bakımından çocuklara daha fazla yararlı olacaktır.
Özel Eğitimde Erken Tanı Kimlere Yapılabilir?
Erken tanı neden önemlidir hastalıkların çözülmesinde ya da minimuma indirilmesinde büyük rol oynadığı için oldukça ciddidir. Bu aynı zamanda özel eğitim kapsamında da verilmektedir. Bu kapsamda şu gibi çocuklara erken teşhis uygulanabilir;
- Otizm: Belirtileri erken dönemlerde başlayan otizm sıça karşılaşılan nörolojik bozukluklar arasındadır.
- Konuşma güçlüğü: Çocukluk döneminde konuşma güçlüğü yaşayan çocukları kapsamaktadır.
- Öğrenme güçlüğü: Disleksi olarak da bilinmekte olan bu durum, çocukların daha zor öğrenmelerine sebep olmaktadır.
- İşitme güçlüğü: Bilişsel ve sosyal gelişimi etkileyen işitme güçlüğü, işitme duyarlılığında azalmayı kapsamaktadır.
- Fizik tedavi: Fizik tedavi kapsamında, çocukların fiziksel anlamda meydana gelen yetersizliklerini gidermek hedeflenmektedir.
- Down sendromu: Yaklaşık 800 dokumda bir kere görülen Down sendromu hem fiziksel hem de zihinsel bir rahatsızlıktır.
Kurumumuz bu konuda erken tanı yöntemleri kullanıp değerlendirme yaparak, bireyin fiziksel gelişimini yaşıtlarına göre değerlendirmektedir.
Özel Eğitimde Erken Tanı Neleri Hedefler?
Özel eğitimde erken teşhis nedir çocuklar için belirli hedeflere sahiptir. Bunlar ana hatları ile şu şekilde belirlenmektedir;
- Gelişim becerilerinin en iyi şekilde kazanılması
- Yaşayacakları topluma uyumlarını en üst seviyeye çıkartma
- Kişisel bakımlarını şahsi olarak yapabilmelerini sağlamak
- Sosyal yaşamlarının kalitesini arttırmak
Bu nedenle teşhis ne demek yöntemleri büyük öneme sahiptir. Aileler için de şu gibi hedefler koyulmaktadır;
- Çocuklar ile alakalı uygun kararları verebilme
- Çocuklar ile aile ve çocuk için yararlı ve faydalı etkileşimler yapabilme
- Çocuk gelişimine katkıda bulunma
Erken tanı yöntemleri kapsamında hem ailenin hem de çocuğun toplum ile bütünleşmesi sağlanmaktadır.
