Nöro-gelişimsel açıdan diğer bireylerden farklı olmak olarak adlandırılabilecek otizm spektrum bozukluğu, genellikle doğuştan gelmekte ya da çocukluk dönemlerinde karşılaşılmaya başlanmaktadır. Pek çok görüş otizmin genetik tabanlı olduğunu vurgulamakla beraber, buna karşıt görüşlerin olduğu da bilindiği için, tam anlamıyla çözümlenebilmiş değildir. Sıklıkla rastlanılan gelişimsel problemlerden biri olan otizm spektrum bozukluğu ile ilgili temel bilgiler aşağıdaki gibidir:
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU
- Ortaya çıkma yaşı genellikle 3 olan ve kişinin yaşamının sonuna kadar süren,
- Sözel, sözel olmayan ya da sosyal iletişim gibi konularda yaşanan problemlerle anlaşılan,
- Sürekli tekrarlanan davranışlarla kendini gösteren,
- İlgi alanlarındaki kasıtlılık sebebi ile dikkat çeken,
- Nöro-gelişimsel bozukluk olarak adlandırılan bir rahatsızlıktır.
Çocukluk döneminde olduğundan dolayı, mutlaka üzerine düşülmeli, asla geç kalınmamalıdır. Çocuğun arkadaş ortamında kendini kötü hissetmemesi ve gelişiminde geriliklerin oluşmaması adına bu durum çok önemlidir.
Otizm'in İlk Belirtileri
Pek çok belirti ile kendini gösteren gelişimsel bozukluk, aşağıdaki belirtiler ile çok daha rahat şekilde fark edilebilmektedir.
- Parmak uçlarında yürümeye çalışmak,
- İstediği bir şeyi ağlayarak anlatmak,
- Göz teması kurmaktan kaçınmak,
- Konuşma noktasında yaşıtlarından geri kalmak ya da konuşamamak,
- Adı ile hitap edildiğinde bakmamak,
- Dönme özelliği olan eşyaların dikkatini çekmesi,
- Yaşıtlarının oynadıkları oyunlardan haz duymamak,
- Yerinde sabit bir şekilde dururken sallanmak,
- Takıntılık olarak ifade edilebilecek davranışlar sergilemek ve
- İstediği şeyleri söylemeyip, parmağıyla işaret etmek, otizmin temel belirtileri olarak adlandırılmaktadır.
Yukarıdaki belirtiler ile karşı karşıya kalındığında, mutlaka müdahale edilmesi ve bu durumun kontrol altına alınmaya çalışılması gerekir.
1. Sosyal İlişkilerde Zorlanma
Yaşıtları ile arkadaşlık yapmamak, sosyal ya da duygusal olarak oluşturulan alanlarda belirli davranışlar sergilemek.
2. İletişim ve Dil Gelişiminde Güçlükler
Karşılıklı olarak gerçekleştirilecek iletişimde zorluk yaşanması ve dil gelişiminin gecikmeli olarak gerçekleşmesi.
3. İlgi Alanlarında Sınırlılığın Oluşması
Tekrar özelliği olan, düzensizlikten uzak ve rutin olarak tabir edilebilecek davranışları sergilemek. Belirli eşyalara duyulan ve anlaşılması zor bağlılık ya da takıntı.
Erken Teşhis Müdahalenin Değerini Artırır!
Otizm de Kritik Zamanı Boşa Harcamayın!
Otizmli çocukların sosyal hayata en iyi şekilde entegre olabilmeleri ve tedavilerinin gerçekleştirilebilmesi için erken teşhis çok büyük öneme sahiptir. Bu çerçevede tedavi sonrasında otizmli çocuklarda ve bireylerde aşağıdaki gelişmeler görülmektedir:
- İletişimi kendisi başlatma ve ortada olan konuşmayı sürdürebilme,
- Kendini ifade edici ya da alıcı olarak adlandırılan yeteneklerde gelişme görülmesi,
- Taklit etme noktasında gelişim elde edilmesi,
- Kendisinden yapılması istenen şeyleri yapabilme ve takip etme yeteneğinin gelişmesi,
- Neden-sonuç ilişkisi kurmada yeteneğin gelişmesi,
- Akademik anlamdaki yeteneklerinin gelişim sağlaması,
- Günlük yaşam ya da öz bakım yeteneklerinde ciddi bir gelişimin elde edilmesi,
- Sosyal hayata daha çabuk entegre olma ve katılma konusunda istekli olunmasının sağlanması,
- Aktif olarak motor becerilerinin kullanılabilmesi,
- Kendisinin plan yapabilmesi ve bu plana göre hareket edebilmesi, gelişimin en önemli göstergeleri arasında yer almaktadır.
Otizm spektrum bozukluğu, her 59 çocuktan 1’inde karşılaşılabilecek, dikkat edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Erken çocukluk çağından itibaren belirti göstermeye başlayan rahatsızlık, erkeklerde daha sık görülür. Erkeklerde görülme olasılığı, kızlara göre 4 kat daha fazladır.
Genetik temelli bir rahatsızlık olan otizm, ne yazık ki net olarak anlaşılabilmiş değildir. Çevresel pek çok unsurun otizmin ortaya çıkmasında önemli bir etken olduğu sıklıkla dile getirilmektedir.